ევროსაბჭოს კონგრესში საქართველოს შესახებ რეზოლუცია მიიღეს

ევროსაბჭოს კონგრესმა საქართველოს საკითხთან დაკავშირებით კრიტიკული რეზოლუცია მიიღო. რეზოლუცია "საქართველოში ადგილობრივი და რეგიონული დემოკრატიის მდგომარეობას" მოიცავს და მას 101-მა წევრმა მხარი დაუჭირა, ხოლო 10 წინააღმდეგი იყო.

კონგრესის სესიაზე წევრებმა საქართველოში დემოკრატიული უკუსვლისა და ადამიანის უფლებების შესუსტების აშკარა ნიშნების გამო ღრმა შეშფოთება გამოთქვეს, რაც გამოიხატება საზოგადოების გაზრდილი პოლარიზაციისა და ევროპის საბჭოს სტანდარტების საწინააღმდეგო კანონმდებლობის ამოქმედებით.

რეზოლუციის ტექსტში წერია, რომ საქართველოში პოლარიზაციის გაღრმავების ფონზე, სწრაფმა და დრამატულმა დემოკრატიულმა უკუსვლამ, რომელიც შეინიშნება ბოლო ორი წლის განმავლობაში, იმოქმედა ადგილობრივ დემოკრატიაზე. ასევე, მოხსენიებულია 2024 წლის 26 ოქტომბრის არჩევნები, რომელიც ყველა ოპოზიციურმა პარტიამ და საერთაშორისო დამკვირვებლებმა უარყვეს.

"ქვეყანა განიცდის სრულფასოვან კონსტიტუციურ და პოლიტიკურ კრიზისს, ასევე ადამიანის უფლებათა და დემოკრატიული სტანდარტების კრიზისს. დემოკრატიული უკანდახევა მკვეთრად დაჩქარდა 2024 წლის 26 ოქტომბრის საპარლამენტო არჩევნებისა და ოპოზიციისა და ადგილობრივი დამკვირვებლების მიერ შედეგების უარყოფის შემდეგ. მას შემდეგ დღევანდელი პარლამენტი დე ფაქტო ფუნქციონირებს, როგორც მმართველი პარტიის (ქართული ოცნების) ერთპარტიული ორგანო. ეს შეუთავსებელია პლურალისტური საპარლამენტო დემოკრატიის არსთან და აჩენს სერიოზულ კითხვებს მის დემოკრატიულ ლეგიტიმაციასთან დაკავშირებით", - წერია ტექსტში.

ამასთან, რეზოლუციაში კრიტიკულადაა აღნიშნული 2024 წლის 28 ნოემბერს ქართული ოცნების პრემიერმინისტრის, ირაკლი კობახიძის განცხადება ევროკავშირთან მოლაპარაკებების გახსნის შეჩერების შესახებ.

რეზოლუციის წერილში ვკითხულობთ, რომ პოლიტიკური სცენიდან ოპოზიციის პროგრესულმა მარგინალიზაციამ და ხელისუფლებასა და ოპოზიციას შორის დიალოგის ნაკლებობამ გამოიწვია პოლიტიკური პლურალიზმის დე ფაქტო არარსებობა, მათ შორის მუნიციპალიტეტის საკრებულოებში. ამ ვითარებამ გამოიწვია მმართველი პარტიის მიერ ძალაუფლების გადაჭარბებული კონცენტრაცია და აიძულა ოპოზიცია ბოიკოტი გამოეცხადებინა გადაწყვეტილების მიმღებ ორგანოებს, შემცირდა მოლაპარაკებებისა და შუამავლობის სივრცე.

"პირველი მოსმენით მიღებული „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონისა და უცხოელი აგენტების რეგისტრაციის შესახებ კანონის (FARA) ძალიან საკამათო მიღების შემდეგ, გაიზარდა არასამთავრობო ორგანიზაციების დაშინება და სტიგმატიზაცია და განსხვავებული ხმები მედიაში, რომლებიც მუშაობენ სულ უფრო რთულ პირობებში, ძირს უთხრის მათ გაერთიანების თავისუფლებას და გამოხატვის თავისუფლებას. დემოკრატიულ საზოგადოებაში გამოხატვის თავისუფლება უნდა იყოს დაცული, მხარდაჭერილი და ხელშეწყობილი, მიუხედავად იმისა, არის თუ არა ის კრიტიკული ხელისუფლების მიმართ და თუნდაც მასზე საერთაშორისო დისკურსის გავლენა იყოს", - წერია რეზოლუციის ტექსტში.

ევროსაბჭოს კონგრესის მიერ მიღებული რეზოლუციის თანახმად, საქართველოში ადგილობრივ არჩევნებთან დაკავშირებული საკანონმდებლო ჩარჩო ბოლო არჩევნების შემდეგ 20-ზე მეტჯერ შეიცვალა ფართომასშტაბიანი კონსულტაციებისა და კონსენსუსის გარეშე, რაც არ არის თანხვედრაში საარჩევნო კანონმდებლობის სტაბილურობის პრინციპთან. აღნიშნულმა ცვლილებებმა გააძლიერა მმართველი პარტიის გავლენა ცენტრალურ საარჩევნო კომისიაზე, რითაც საფრთხე ექმნება მის დამოუკიდებლობას.

როგორც რეზოლუციაში წერია, მშვიდობიანი მომიტინგეებისა და ოპონენტების სასტიკმა რეპრესიებმა სამართალდამცავი ორგანოების მხრიდან, მრავალ ქალაქსა და განსაკუთრებით, დედაქალაქ თბილისში, დაარღვია როგორც გამოხატვის, ისე შეკრების თავისუფლება.

გარდა ამისა, საქართველოში შეკრების თავისუფლებაზე უარყოფითად იმოქმედა ბოლოდროინდელმა საკანონმდებლო ცვლილებებმა სანქციებისა და საჯარო დემონსტრაციებთან დაკავშირებული სამართალდარღვევების გაზრდის შესახებ.

რეზოლუციის ტექსტის მიხედვით, საჯარო დაწესებულებების ინსტრუმენტალიზაციამ, მათ შორის ადგილობრივ დონეზე, გამოიწვია მრავალი ფაქტი სამსახურიდან გათავისუფლების, დაშინებისა და საჯარო მოხელეებზე ზეწოლის შესახებ, რასაც ხელი შეუწყო „საჯარო სამსახურის შესახებ“ კანონში ცვლილებების მიღებით.

"შესაბამისად, მრავალმა ნაკლოვანებამა და გამოწვევებმა, რომლებიც გავლენას ახდენს დემოკრატიის, კანონის უზენაესობისა და ადამიანის უფლებების პატივისცემაზე, გამოიწვია საქართველოს მოსახლეობის დიდი ნაწილისა და განსაკუთრებით ახალგაზრდების მიმართ დემოკრატიული ინსტიტუტების მიმართ საზოგადოების ნდობის კოლაფსი", - წერია რეზოლუციაში.

ევროსაბჭოს კონგრესი რეზოლუციით ხელისუფლებას მოუწოდებს, რომ გააუქმოს ადამიანის უფლებების დამრღვევი კანონმდებლობა, კერძოდ, კანონი უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, თავი შეიკავოს პირველი მოსმენით მიღებული FARA-ს ამოქმედებისაგან და თავიდან აიცილოს ნებისმიერი ქმედება, რომელიც კიდევ უფრო შეაფერხებს სამოქალაქო საზოგადოების მუშაობას და დამამშვიდებელ გავლენას მოახდენს მედიასაშუალებებზე ან ძირს უთხრის დემოკრატიის საფუძველს, რაც ანადგურებს ადგილობრივ თვითმმართველობას;

ასევე, საფუძვლიანად გამოიძიოს თვითნებური დაპატიმრებები და ძალადობრივი ქმედებები არაძალადობრივი დემონსტრანტებისა და ჟურნალისტების მიმართ ადგილობრივ დონეზე, ადამიანის უფლებათა კომისრის რეკომენდაციით, გაათავისუფლოს დაკავებული პირები, მათ შორის ქალბატონი მზია ამაღლობელი;

გააუქმოს „საჯარო სამსახურის შესახებ“ კანონში სადავო ცვლილებები და მოახდინოს ამ დებულებების საფუძველზე სამსახურიდან გათავისუფლებული ადგილობრივი საჯარო სამსახურის თანამშრომლების რეინტეგრაცია.

რაც შეეხება არჩევნების საკითხს, კონგრესი მოუწოდებს საქართველოს ხელისუფლებას, აღადგინოს პირობები დემოკრატიული გარემოსთვის 2025 წლის ადგილობრივი არჩევნების წინ, ვენეციის კომისიის საარჩევნო საკითხებში  პრაქტიკის კოდექსისა და კონგრესის წინა რეკომენდაციების შესაბამისად, რადგან ეს წარმოადგენს წინაპირობებს თავისუფალი და სამართლიანი არჩევნების ჩასატარებლად.

"შეაჩეროს ამომრჩეველთა დაშინების, საჯარო მოსამსახურეებზე ზეწოლის, ხმების მოსყიდვისა და საარჩევნო ძალადობის შემთხვევები და პროაქტიულად გამოიძიოს და დანიშნოს ნებისმიერი ასეთი შემთხვევა;

უზრუნველყოს საარჩევნო ადმინისტრაციის დამოუკიდებლობა და დაუბრუნდეს კონსენსუსზე დაფუძნებულ გადაწყვეტილებებს საარჩევნო ადმინისტრაციაში ოპოზიციური პარტიების ჩართულობით და გააძლიეროს არსებული სამართლებრივი დებულებების ეფექტურობა ადმინისტრაციული რესურსების ბოროტად გამოყენების თავიდან ასაცილებლად;

უზრუნველყოს ადგილობრივი დამკვირვებლების უფლებები და გააგრძელოს კონგრესის რეგულარულად მოწვევა ქვეყანაში ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნებზე და, კერძოდ, მომავალ ადგილობრივ არჩევნებზე დასაკვირვებლად;

განახორციელოს სამოქალაქო განათლების პროგრამები ყველა დაინტერესებული მხარისთვის დემოკრატიული პრინციპების დამკვიდრების მიზნით", - ვკითხულობთ რეზოლუციის სიტყვაში.

პარალელურად, ყველა მოქალაქეს უნდა შეეძლოს თავისუფლად ჩამოაყალიბოს და გამოხატოს თავისი აზრი მათთვის ყველაზე ახლობელ საკითხებზე. ეს შეუძლებელია, თუკი ადამიანის სხვა უფლებებისა და ძირითადი თავისუფლებების ფართო სპექტრი დისკრიმინაციის გარეშე განხორციელდება.

დელეგაცია მიიჩნევს, რომ საჭიროა გადაუდებელი ზომები ხელისუფლების ყველა დონეზე პოლიტიკური დიალოგის განახლებისთვის და ყველა დაინტერესებული მხარის ჩართვის, პოლარიზაციის შესამცირებლად, პლურალისტური დემოკრატიისთვის აუცილებელი კონტროლისა და ბალანსის აღდგენისა და ოპოზიციის მონაწილეობის უფლებების დასარეგულირებლად.

დელეგაცია ხაზს უსვამს, რომ მომავალი არჩევნები უნდა ჩატარდეს გაუმჯობესებულ საარჩევნო გარემოში, დამოუკიდებელი და მიუკერძოებელი საარჩევნო ადმინისტრაციის ზედამხედველობით საერთაშორისო დაკვირვებით, რათა გარანტირებული იყოს ჭეშმარიტად სამართლიანი, თავისუფალი და გამჭვირვალე პროცესი.